Şeyla Benhabib

Şeyla Benhabib, İstanbul doğumludur. Yale ve New Haven Üniversiteleri'nde çalışarak doktorasını 1977'de tamamladı. ABD Yale Üniversitesi'nde profesördür. Siyaset bilimi ve felsefesi alanında çalışmaktadır. Önemli eserleri: Situating the Self: Gender, Community and Postmodernism in Contemporary Ethics (1992), The Reluctant Modernism of Hannah Arendt (1996), Feminist Contentions: A Philosaphical Exchange (J. Butler, N. Fraser ve D. Cornell'le birlikte, 2002), The Claims of Culture. Equality and Diversity in the Global Era (2002), The Rights of Others. Aliens, Citizens and Residents (2004).                   Eleştirel teori, toplum ve politika felsefesi üzerinde yoğunlaşmış, 1950 doğumlu, çağdaş ahlak filozofu. Temelde eleştirel teorinin normatif temellerinin yeni baştan inşası işiyle meşgul olan Benhabib, Marcuse, Horkheimer ve Adorno’nun eleştirel teorisinin kendisini Hegel ve Marx’taki problematik düşüncelerden yeterince ayıramadığı düşüncesinde olmuştur. O, bundan dolayı, projesine model olarak Habermas’ın iletişim etiğini alır. Bununla birlikte, Benhabib Habermas’ın pratik söylem teorisindeki Kantçı evrenselleştirilebilirlik anlayışına da ciddi eleştiriler yönelttiği için, alternatif bir iletişim etiği anlayışı geliştirir. Söz konusu etik ise, bir cemaatin üyelerinin, dostluk, alaka ve dayanışmayı bir araya getiren bir normlar sistemi üzerine inşa edilmiş somut ilişkilerine dayanır. Feminist düşünür yönüyle geleneksel ahlak teorisine yeni baştan değer biçmek gerektiğini söyleyen Benhabib bir yandan da, bir alaka etiği anlamında bağlamsal ahlaki yargı modeliyle evrensellik talebini birleştiren bir normatif etiğin aciliyetine dikkat çeker. Ahmet Cevizci-Paradigma Felsefe Sözlüğü-Paradigma Yayınları

Eleştiri, Norm ve Ütopya

Siyaset bilimi ve felsefesinde temel eser statüsü kazanmış bir kitap olan Eleştiri, Norm ve Ütopya, “Eleştirel Teori”yi (Frankfurt Okulu) sosyal teori içerisinde temellendirirken, bu geleneğin bir düşünme biçimi ve teorik yapı olarak özgünlüğünü vurgulama amacını da taşıyor. Seyla Benhabib, Kant, Hegel ve Marx aracılığıyla “eleştiri” kavramının kökenlerini sergilerken, bu kökenlerin antropolojik, etik ve sosyolojik sonuçlarını, Eleştirel Teori’nin ön-tarihi olarak okumaya izin veren oldukça geniş bir zeminde değerlendiriyor. Böylece, Eleştirel Teori’nin normatif temellerini bu zemin üzerinde yeniden kurmaya girişiyor. Kitap “araçsal aklın eleştirisiyle”, Kant, Hegel ve Marx’ı içeren klasik gelenek içerisinde korunan eleştiri kavramının, Frankfurt Okulu’nun teorik girişimiyle nasıl dönüştürüldüğünü de göstermeyi hedefliyor. Benhabib birçok yorumcunun aksine, Horkheimer ve Adorno’nun felsefî ve düşünsel radikalizminin Habermascı bir iletişimsel eylem ve etik programı içerisinde, üstelik “özne felsefesinin” açmazlarını da ortadan kaldırarak uzlaştırılabileceğini düşünmektedir. Eleştiri, Norm ve Ütopya, hem Eleştirel Teori’nin başat temaları konusunda genel bir giriş hem de özel bir eleştirel düşünce tarihi olarak okunabilecek bir içeriğe sahiptir. Ayrıca Eleştirel Teorinin modernlik projesiyle ilişkisini de bu içerikten türetmek mümkün olabilecektir. Kitap, Benhabib’in birçok disipline yayılan eleştirel ilgisinin anlaşılması konusunda da önemli ipuçları sunmaktadır.