Maurizio Ferraris

 Biyografi

• Doğum: 7 Şubat 1956, Torino, İtalya
• Eğitim: Torino, Paris ve Heidelberg’de felsefe eğitimi; Gianni Vattimo’nun öğrencisi, Jacques Derrida ile yakın çalışma.
• Akademik Kariyer:
• 1980’lerde hermenötik ve estetik alanında çalışmaya başladı; Derrida ve Gadamer etkisi belirgindir.
• 1995’ten beri Torino Üniversitesi’nde felsefe profesörü; 1999’da Laboratory for Ontology (LabOnt)’u kurdu.
• Rivista di Estetica dergisinin editörü; Critique ve aut aut dergilerinin yayın kurulu üyesi.
• Gazetecilik: 1989–2010 arasında Il Sole 24 ORE’nin kültür ekinde, 2010’dan itibaren La Repubblica’da yazılar yazdı.

🧠 Düşüncesi

• Yeni Gerçekçilik (Nuovo Realismo):
• 2011’de Markus Gabriel ile birlikte postmodernizmin “hakikat sonrası” etkilerine karşı bir felsefi yönelim olarak ortaya koydu.
• 2012’de Manifesto del nuovo realismo ile bu yaklaşımı sistemleştirdi.
• Temel iddia: Gerçeklik, zihinden ve dilsel temsillerden bağımsız olarak vardır; postmodernizmin “her şey yoruma indirgenir” anlayışı, epistemolojik ve etik sorunlar yaratır.
• Ontoloji ve Belge Teorisi:
• “Belge” kavramını sosyal gerçekliğin temel yapıtaşlarından biri olarak ele alır; toplumsal kurumların ve ilişkilerin belgeler aracılığıyla inşa edildiğini savunur.
• Köprü Konumu:
• Hermenötik geleneğin (Vattimo, Derrida) yorumcu duyarlılığını, analitik felsefenin kavramsal titizliğiyle birleştirmeye çalışır.
• Kant’ın biliş alanındaki şematizmini reddederek, doğrudan ontolojik realizme yönelir.

📚 Seçili Yapıtları

• Manifesto del nuovo realismo (2012) — Yeni Gerçekçilik manifestosu
• Goodbye Kant! (2004) — Kant sonrası felsefi yönelimler üzerine eleştirel bir okuma
• Documentality: Why It Is Necessary to Leave Traces (2012) — Belge teorisi ve sosyal ontoloji
• Emergenze (2008) — Estetik ve kültür üzerine denemeler
• Anima e iPad (2011) — Dijital çağda zihin ve teknoloji ilişkisi
• Postverità e altri enigmi (2017) — Hakikat sonrası çağın felsefi analizi
• 
  

Manifesto del nuovo realismo (2012), Maurizio Ferraris’in postmodernizm eleştirisini ve “hakikatin geri dönüşü” çağrısını kısa ama yoğun bir metinde sistemleştirdiği eser. Ana hatlarıyla şöyle özetlenebilir:

📌 Temel Çıkış Noktası

• Postmodernizmin iki temel dogmasına karşı çıkar:
1. Gerçekliğin tamamen toplumsal olarak inşa edildiği ve sınırsızca manipüle edilebileceği inancı.
2. Hakikat ve nesnelliğin gereksiz kavramlar olduğu iddiası.
• 11 Eylül sonrası siyaset, medya popülizmi ve ekonomik krizler, bu dogmaların pratikte çöktüğünü gösteren tarihsel deneyimler olarak sunulur.

🧠 Felsefi Tezler

• İnemendabilità del reale — Gerçeklik, yorumlardan bağımsız olarak vardır ve “düzeltilmez” (değiştirilemez) olgular içerir.
• Ontoloji ile epistemolojiyi ayırır: – Ontoloji: “Ne vardır?” sorusu, var olanın bağımsız gerçekliği. – Epistemoloji: “Onu nasıl biliriz?” sorusu, bilgi süreçleri.
• Gerçeklik, “ben”in dışında ve ona direnç gösteren bir “öteki”dir; bu direnç, etik ve politik sınırların da temelidir.

🎯 Amaç

• Yeni Realizm, “yeni bir gerçeklik teorisi” değil; doğa–kültür, inşa edilmiş–inşa edilmemiş ayrımlarını duruma göre sabırla ayırt etme çağrısıdır.
• Felsefeye, postmodernizmin çıkmaz sokaklarından çıkarak yeniden toplumsal ve etik rehberlik rolü kazandırmayı hedefler.

📚 Yapının İçeriği

• Postmodernizm Eleştirisi: Nietzsche’nin “olgu yoktur, yalnızca yorumlar vardır” sözünün kültürel etkileri.
• Ontolojik Dönüş: Gerçekliğin bağımsız varlığına dönüş, “yeni Aydınlanma” çağrısı.
• Etik ve Politik Boyut: Gerçekliğin sınırları, “her şeyin mümkün olmadığı” bilinciyle özgürlük ve sorumluluk dengesi.

Kaynakça 

Tür	Başlık	Yazar	Yayın / Kurum	Notlar
Hakemli Makale	Maurizio Ferraris’te Yeni Gerçekçilik Anlayışı ve Postmodernizm Eleştirisi	Mehmet Ali Yalçın	FLSF (Felsefe ve Sosyal Bilimler Dergisi), 2022	Ferraris’in belge ontolojisi ve hakikat sonrası tartışmalarıyla ilişkisi
Hakemli Makale	Yeni Gerçekçilik Akımı ve Markus Gabriel – Ferraris Diyaloğu	Ayşe Sena Demir	Düşünme Dergisi, 2021	Ferraris ile Gabriel’in realizm yaklaşımlarının sistematik karşılaştırması
Yüksek Lisans Tezi	Maurizio Ferraris’te Hakikat ve Belge Ontolojisi	Ahmet Can Öztürk	İstanbul Üniversitesi, Felsefe Anabilim Dalı, 2020	Belge teorisinin toplumsal gerçeklik boyutuna odaklanır
Hakemli Makale	Postmodernizmden Sonra Hakikat: Yeni Gerçekçilik Perspektifinden Bir Değerlendirme	Cemal Batur	Kaygı – Uludağ Üniversitesi Felsefe Dergisi, 2023	Ferraris’i postmodernizm eleştirileri bağlamında analiz eder
Kitap Bölümü (Derleme)	Yeni Gerçekçilik ve Günümüz Ontoloji Tartışmaları	Kolektif	İstanbul: Bilim ve Gelecek Kitaplığı, 2021	Ferraris’in pozisyonunu Harman, Meillassoux ve Gabriel ile tartışır

 

Kaynak Temel Bulgular Kavramsal Çıkarımlar Yalçın, M.A. (2022) – FLSF Dergisi Ferraris’in “belge ontolojisi”ni, toplumsal gerçekliğin maddi izleri olarak konumlandırıyor; postmodern “yorum her şeydir” yaklaşımına karşı olgu direncini vurguluyor. Hakikat ≠ yoruma indirgenemez; belge = ontolojik direncin maddi kanıtı. Demir, A.S. (2021) – Düşünme Dergisi Ferraris ile Gabriel arasında “ontolojik çoğulluk” ve “anlam alanları” kavramlarını karşılaştırıyor; postmodernizm sonrası realizm spektrumunda konum analizi yapıyor. Ontoloji çokkatmanlıdır; her anlam alanı kendi hakikat kriterlerine sahiptir. Öztürk, A.C. (2020) – İstanbul Üniv. YL Tezi Belge ontolojisinin, hukuki ve idari düzenin kurucu unsuru olarak nasıl işlediğini inceliyor; toplumsal gerçekliğin “yazılı” inşası. Belgeler = toplumsal olguların sürekliliğini sağlayan maddi-temsili yapılar. Batur, C. (2023) – Kaygı Dergisi Hakikat sonrası söylemlerin epistemik güvensizlik yarattığını; Ferraris’in buna realizm vurgusuyla cevap verdiğini inceliyor. Hakikat krizi = epistemik istikrarsızlık; realizm → güven inşası. Bilim ve Gelecek Kitaplığı (2021) – Derleme Bölüm Ferraris’i spekülatif realizm, nesne yönelimli ontoloji ve çağdaş analitik realizm ile karşılaştırıyor. Ferraris = belge temelli realizm; Harman/Meillassoux = varlık temelli spekülasyon.