B.Pascal

Blaise Pascal
Blaise Pascal'da (1623-1662; Letters provinciales, 1657, Pensées surla región, 1669), matematikçi ve fizikçi gizemciliği, kuşkuculuk ile birleşmektedir. St. Augustine tarafından ortaya konan Katolik Kilisesi içindeki reformcular olan Port Royal Cizvitleri ile görüş birliği içinde olan Pascal, Kartezyen doğanın düzeneksel kavrayışı ikiciliğini kabul etmektedir. Ayrıca, uzay, zaman, devim, sayı, maddenin varlığı gibi belli ilk ilkelerin gerekliliğini de kabullenir. Ancak nihai bilginin, bizim algılamamızın ötesinde olduğunu belirtecektir; şeylerin ne nedenini ne de ereğini bilemeyiz; Tanrının varlığını ya da ruhun ölümsüzlüğünü tanıtlayamayız.

 Pascal, Tanrının varlığının tanıtlamasının olmaması durumunda ünlü önermesini ortaya atacaktır: Tanrı ister var olsun ister olmasın, eğer siz Tanrının var olduğunu iddia ediyorsanız ve Tanrı gerçekten var ise, bütünüyle kazanmış olursunuz; eğer Tanrı olmadığı için iddiayı kaybederseniz, hiçbir şey kaybetmiş olmazsınız. Tanrının var olduğunu iddia ettiğinizde kaybınız sıfırdır ve Tanrının var olması durumunda kazancınız sonsuzdur. Dinsel duygu ile Tanrı deneyimini doğrudan doğruya yaşarız ve huzura erişiriz: Kalp, usun bilmediği bir çıkarsamaya sahiptir, Doğal olan her şey,—insan doğası ve insan toplumu—günahkâr ve bozulmuştur; bizi yalnızca tanrısal görünüm, vahiy ve Kilise otoritesi koruyabilir.

Çağdaş Felsefe, Frank Thilly, İzdüşüm Yayınları

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder