Bir siyaset sosyolojisi geliştiren Montesquieu, esas ününü toplum, hukuk ve
yönetim tarzı konusunda gerçekleştirdiği karşılaştırmalı araştırmadan
almıştır. Siyaset ve hukuk konusunda tümevarımsal ve deneysel bir yaklaşımı
benimseyen filozofun olguları kaydetmek yerine anlamayı seçmesi, onu
fenomenleri konu alan karşılaştırmalı bir soruşturmayı, tarihsel gelişmenin
ilkelerine ilişkin sistematik bir araştırmanın temeli yapmaya itmiştir.
Siyaset konusuna, şu halde bir tarif filozofu olarak yaklaşan Montesquieu,
farklı politik toplumlardaki farklı pozitif hukuk sistemlerinin çok çeşitli
faktörlere, örneğin, halkın karakterine, ekonomik koşullarla iklime, vs.
göreli olduğunu söylemiştir. O, işte bütün bu temel koşullara, “yasaların
ruhu” adını vermiştir.
Montesquieu, bu bağlamda, üç tür yönetim tarzını birbirinden ayırmış ve bu devletlere uygun düşen yönetici ilke, iklim ve topraktan söz etmiştir. Buna göre, despotizm büyük devletlere, sıcak iklimlere uygun düşer ve korkuya dayanır. Britanya örneğinde olduğu gibi, ne soğuk ne de sıcak olan bir iklimin hüküm sürdüğü, orta büyüklükteki devletlere uygun düşen yönetim biçimi, monarşidir; söz konusu yönetim biçimi, şan ve şerefe dayanır. Buna karşın, soğuk iklimlere ve küçük devletlere uygun düşen rejim, demokrasidir; demokrasinin yönetici ilkesinin erdem olduğunu öne süren Montesquieu, tüm insanlar için geçerli olan tek bir doğa yasası ve evrensel bir insan doğası olduğunu kabul eden akılcılığa şiddetle karşı çıkmış ve kuvvetler ayrılığı prensibini ortaya atmıştır. |
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder