Robert Nozick

Robert Nozick (1938) Anarchy, State and Utopia (Anarşi, Devlet ve Ütopya, 1974) ile Philosophical Explanations (Felsefece Açıklamalar, 1981) adlı yapıtlarıyla tanınan Amerikalı çağdaş felsefeci. Robert Nozick günümüzde siyaset felsefesinin başyapıtlarından sayılan Anarşi, Devlet ve Ütopya’da “doğal kişisel haklar” anlayışını geliştirerek devletin hareket alanının sınırlandırılmasına ve belirlenmesine çalışmıştır. Verimli bir siyaset felsefesi çalışması olan bu yapıtında adil bir durumun  adil yollarla değiştirilmesi durumunda ortaya çıkacak yeni durumunda adil bir durum olacağını savunmuş,- Rawls’a (“yetkitanırlık olarak adalet” öğretisine) karşı bireysel hakların önceliğine dayanan “yetkitanırlık olarak adalet” kuramını (entitlement theory of jastise) ortaya koymuştur.  Nozick, ideal devlet yönetiminin serbest piyasaya dayalı ekonomiye benzemesi gerektiğini, yani kendiliğinden oluşması gerektiğini ve devletin görevinin de düzeni korumak ve kendiliğinden oluşmayan kamusal hizmetleri sağlamakla sınırlı olması gerektiğini öne sürmüştür. Ona göre, kamu gönenci arttırmaya çalışmak ya da mülkiyet ile sermaye dağılımını yeniden düzenlemek devletin asli görevleri arasında sayılamaz. Nozick, devletin, yurttaşlarını başkalarına yardım etmeye ikna etmek amacıyla ya da insanların kendi yararlarına olan eylemlerini engellemek için zora dayalı aygıtlar kullanamayacağını söyleyedurur. Nozick ahlâken temellendirilebilir tek devlet olarak gördüğü “küçük devlet”in (minimal state) düşseverlerin ütopyacı arzularını en iyi dillendirip gerçekleştirebilecekleri devlet olduğunu öne sürer. Bilgikuramı alanında daha çok “Gettier Sorunu ile ilgilenen Nozick, ayrıca bilimsel düşünmeden epeyi ayrı olan bir düşünme yolu olarak felsefece düşünmenin doğasını nasıl kavradığını The Examined Life (Sorgulanmış Yaşam, 1990) adlı kitabında enine boyuna serimlemiştir. Felsefe sözlüğü-Bilim ve Sanat Yayınları Liberal Adaletin  İki Farklı Görünümü: John Rawls ve Robert Nozick