R.Carnap

Rudolf Carnap (1891-1970) Mantık ve bilim felsefesi alanlarına, özellikle de olasılık kuramına önemli katkılarda bu­lunmuş Alman asıllı Amerikalı felsefeci. 1910-1914 yılları arasında Jena ve Freiburg üniversitelerinde matematik, fizik ve felsefe eğitimi gördü. Jena'da Gotlob Frege'nin derslerine katılan Camap, 1922' de uzam üzerine yazdığı Der Raum: Ein Beitrag %ur Wissenschajtslehre (Uzam: Bilim Kuramına Katkı) başlığını taşıyan dok­tora tezini verdi. 1926'da Viyana Çevresi'nin kurucusu Moritz Schlick, Carnap'ı Viyana'ya davet etti. Böylelikle mantıkçı olguculuk ya da yeni olguculuk adı ve­rilen akım içindeki yerini aldı. Berlin'den Hans Reichenbach ile birlikte yeni "bi­limsel felsefe"nin resmi yayın organı sa­yılan Erkenntnis (1930-1940) dergisini yayımladı. Uluslararası üne kavuştuğu Der logische Aufbau der Welt (Dünyanın Mantıksal Yapısı, 1928) adlı çalışmasında Carnap bir tanımlar dizgesi kurmaya girişmiştir. Bu yapıtında son derecede biçimci bir yaklaşım içindeki Carnap, dünyanın man­tıksal yapısının oluşumunu açıklamak için, belli bir deneyimin geçtiği zaman parçacıklarına dağılmış tanımlanamayan benzerlikler olduğunu varsayar. Bu nok­tadan hareket eden düşünür tüm diğer kavramları ve nesneleri bir bilim dizgesi üzerine kuracaktır. Benzerliğin anahtar kavram olduğu dizgede, deneyimlerin birbirleriyle kuracağı ilişki "anımsanmışlık" niteliğiyle sağlanır. Mach ve Russell' in açık etkisi altındaki Carnap'ın bu ya­pıtında ulaşmaya çalıştığı hedef oldukça bulanık kalmaktadır. Carnap'ın 1930'lardaki en etkileyici uğraşı, matematiğin temellerini ve man­tığın neliğini tartışmak için oldukça uy­gun bir araç olan üstdil konusundaki ça­lışmanındır. Gözlemin niteliği ve bilim­sel kuramların yorumlanışı konularında etkili olan yeni bir pragmacı ve uylaşıma bir bilgikuramı ortaya koyar. Söz konusu çalışmaların ardında yatan itici güç, man­tıkçılar, biçimciler ve sezgicilerin mate­matiğin temellerine ilişkin; klasikçiler ile sezgicilerin de manüğın neliği üzerine yürüttükleri tarüşmalardır. Mantıksal bi­çim hakkında konuşulamayacağını, yal­nızca gösterilebileceğini savunuyor görü­nen Wittgenstein'in aksine Carnap, man­tığın yapısının ya da biçiminin ifade edilebileceği bir yol bulmaya uğraşır. Tek bir doğru mantık olmadığına ina­nan Carnap'a göre çeşitli alternatifler her zaman tanımlanabilir ve bunlardan biri diğerinden daha doğru olduğu için değil, daha kullanışlı, daha basit, daha güçlü olduğu için tercih edilir. (…) Felsefe Sözlüğü, Bilim ve Sanat yayınları