Robin van den Akker

Robin van den Akker, Hollandalı bir kültür teorisyenidir. Özellikle metamodernizm kavramını Timotheus Vermeulen ile birlikte geliştirmesiyle tanınır. Bu kavram, 21. yüzyılın kültürel ve estetik duyarlılığını anlamak için yeni bir çerçeve sunar ve postmodernizmin ötesine geçmeyi hedefler.

Düşüncesinin Temel Temaları

• Metamodernizm: Van den Akker, metamodernizmi modernizmin büyük anlatılarına (ilerleme, hakikat vb.) duyulan naif bir inanç ile postmodernizmin ironik mesafesi ve şüpheciliği arasında salınan bir kültürel durum olarak tanımlar. Metamodernizm, samimiyet ile ironiyi, umut ile şüpheyi, coşku ile apatiyi bir arada barındıran "hem...hem de" yaklaşımına sahiptir. Bu, postmodernizmin "her şey yıkıldı" duruşundan sıyrılarak, yeniden bir şeyler inşa etme çabasıdır, ancak bu çabanın olanaksızlığını da kabul eder.
• Postmodernizme Eleştiri: Van den Akker'a göre, postmodernizmin her şeyi "yapıbozuma uğratan" ve alaycı yaklaşımı, kültürel bir çıkmaz yarattı. Bu durum, siyasi ve entelektüel bir felce yol açtı. Metamodernizm, bu çıkmaza bir tepki olarak, geçmişteki naifliğe düşmeden, yeni bir samimiyet arayışıdır.

Önemli Yapıtları

• Metamodernism: Historicity, Affect and Depth After Postmodernism (Metamodernizm: Postmodernizm Sonrası Tarihsellik, Duygu ve Derinlik, 2017): Kavramı sistematik bir şekilde ele aldıkları ve farklı disiplinlerden örneklerle açıkladıkları derleme kitaptır.
• ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Robin van den Akker, Alison Gibbons ve Timotheus Vermeulen editörlüğünde hazırlanmış ve post-postmodernizm tartışmalarının en kapsamlı akademik derlemelerinden biri. Yapı, Fredric Jameson’ın postmodern kültürde “tarihselliğin, duygunun ve derinliğin yitimi” tezini alıp, 21. yüzyıl bağlamında yeniden değerlendiriyor.

Ana Yapı ve Bölümler

Kitap üç ana eksen etrafında kurgulanmış: Tarihsellik (Historicity), Duygu (Affect) ve Derinlik (Depth).

Giriş

• Periodising the 2000s, or, the emergence of metamodernism — 2000’lerin kültürel dönemleştirilmesi ve metamodernizmin ortaya çıkışı.

Bölüm I – Tarihsellik (Historicity)

• Metamodern Historicity — Metamodern dönemde tarihsellik anlayışı.

• The metamodern, the quirky, and the challenge of categorization — “Quirky” estetik ve sınıflandırma zorlukları.

• Toni Morrison's Beloved and the Rise of Historioplastic Metafiction — Edebiyatta tarihsellik ve kurmaca ilişkisi.

• Super-hybridity: Non-simultaneity, political power, and multipolar conflict — Küresel siyasette eşzamanlı olmayan hibritlik.

• The Cosmic Artisan: Mannerist Virtuosity and Contemporary Crafts — El sanatları ve çağdaş estetikte ustalık.

Bölüm II – Duygu (Affect)

• Metamodern Affect — Metamodern dönemde duygulanım biçimleri.

• Four Faces of Post-Irony — Post-ironi kavramının dört yüzü.

• Radical Defenselessness: A new sense of self in the work of David Foster Wallace — Wallace’ın eserlerinde yeni özne anlayışı.

• Contemporary Autofiction and Affect — Otobiyografik kurmaca ve duygulanım.

• The Joke that Wasn't Funny Anymore: Empathy in Contemporary Sitcoms — Güncel sitcomlarda empati.

Bölüm III – Derinlik (Depth)

• Metamodern Depth or “Depthiness” — Derinlik kavramının yeniden tanımı.

• Reconstructing Depth: Authentic Fiction and Responsibility — Kurmacada otantiklik ve sorumluluk.

• Between truth, sincerity and satire: Post-truth politics and the rhetoric of authenticity — Hakikat sonrası siyasette otantiklik söylemi.

• Notes on Performatist Photography — Postmodernizm sonrası fotoğrafta güzellik ve aşkınlık deneyimi.

Epilog

• Thoughts on writing about art after postmodernism — Postmodernizm sonrası sanat üzerine yazmak.

• -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Teması ve Katkısı

• Tarihsellik: Postmodernizmin “tarih bilincinin erozyonu” iddiasına karşı, metamodernizmin geçmişle kurduğu yeni, çoğu zaman ironik ama samimi bağları inceliyor.

• Duygu: Postmodern mesafe ve ironinin ötesinde, yeniden samimiyet, empati ve duygusal yoğunluk arayışını tartışıyor.

• Derinlik: Yüzeysellik eleştirisine karşı, “derinlik” kavramının güncel sanat, edebiyat ve siyasette nasıl yeniden inşa edildiğini sorguluyor.

📘 Metamodern Historicity – Ana Temalar

🔹 1. Postmodernizmin Tarihsellik Krizi

• Fredric Jameson’a göre postmodernizm, tarihselliğin “silinmesi”yle karakterize olur:

  • Zaman düzlemi parçalanır

  • Tarih, simülasyon ve nostaljiye indirgenir

  • Geçmiş, yalnızca estetik bir kaynak olarak kullanılır

“Postmodernizm, tarihin yerini geçmişin imgeleriyle doldurur.” — Jameson

🔹 2. Metamodern Dönemde Tarihselliğin Geri Dönüşü

• Van den Akker, metamodernizmin bu krizden çıkış aradığını savunur:

  • Tarih, yeniden anlam arayışının zemini olur

  • Geçmiş, yalnızca estetik değil — etik ve politik bir çağrı hâline gelir

  • Zaman, yeniden yönelimli ve çok katmanlı biçimde düşünülür

“Metamodern tarihsellik, geçmişe salınan ama geleceğe yönelen bir açıklıktır.”

🔹 3. Salınım ve Tarihsel Duyarlık

• Metamodernizm, modernist ciddiyet ile postmodern ironi arasında salınır.

• Bu salınım, tarihe yaklaşımda da görülür:

  • Ne saf nostalji ne de alaycı mesafe

  • Geçmişle duygusal ama eleştirel bir ilişki kurulur

🔹 4. Tarihselliğin Yeni Biçimleri

Biçim	Özellik
Historioplastic	Geçmişin yeniden biçimlendirilmesi (örneğin Toni Morrison’ın Beloved romanı)
Post-ironic tarih anlatısı	Ciddiyet ve ironi iç içe (örneğin çağdaş dizilerdeki tarihsel göndermeler)
Çok zamanlılık	Farklı tarihsel düzlemlerin birlikte varlığı (örneğin dijital arşivler, kolektif hafıza)

Bağlamı ve İlişkileri

• Postmodernizm ile İlişkisi: Metamodernizm, postmodernizmin (örneğin Derrida, Baudrillard gibi düşünürler) doğrudan bir ardılı olarak konumlanır. Postmodernizm, yıkım ve parçalanmaya odaklanırken, metamodernizm bu parçalar üzerinde yeni bir yapı kurma çabasını anlatır.
• Güncel Kültürel ve Siyasi Bağlam: Metamodernizmin yansımaları, dijital çağın kültürel üretiminde (örneğin, nostaljik temaların samimi bir şekilde ele alınması) ve siyasi alanda (örneğin, alaycılığı reddeden ve yeni bir umut vadeden popülist hareketler) gözlemlenebilir.

Van den Akker'ın bu yaklaşımı, çağımızın ruhunu ve estetiğini anlamak için size yeni bir kapı açıyor.

Kaynakça

 1. Akademik Makaleler ve Dergi Yayınları

• Moment Dergi (2022) Makale: Sinemada Modernizm ve Postmodernizmin İleri Dönüşümü: Kaçık Porno Filminde Metamodern Duygu Yapısı Yazar: Mehmet Sarı Konu: Radu Jude’nin filmi üzerinden metamodernizmin sinemadaki tezahürleri; Van den Akker’ın kavramsal çerçevesi kullanılıyor.

• Uluslararası Disiplinlerarası ve Kültürlerarası Sanat Dergisi (2021) Makale: Bir metamodernist uygulama olarak performatist fotoğraf ve öznenin dönüşümü Yazar: Nihan Buçan Konu: Metamodern estetik ve özne kuramı; Van den Akker’ın metinlerine referans veriliyor.