Richard Arneson, çağdaş siyaset felsefesinde, özellikle de adalet ve eşitlik üzerine yaptığı çalışmalarla tanınan önemli bir düşünürdür. Onun temel katkısı, şans eşitlikçiliği (luck egalitarianism) olarak bilinen tartışmalı bir eşitlik teorisini savunmasıdır.
Biyografi
Amerikalı bir felsefecidir ve günümüzde Kaliforniya
Üniversitesi, San Diego'da profesör olarak görev yapmaktadır. Arneson, adalet
ve etik felsefesi alanındaki titiz çalışmalarıyla bilinir ve John Rawls
ile Ronald Dworkin gibi düşünürlerin izinden giden bir
"egaliteryen" (eşitlikçi) olarak kabul edilir.
Düşüncesinin Temel Temaları
- Şans
Eşitlikçiliği: Arneson'ın merkezi tezi şudur: Eşitsizliklerin ahlaki
açıdan haksız olup olmadığı, bu eşitsizliklerin kaynağına bağlıdır. Eğer
bir eşitsizlik, kişinin kontrolü dışında olan "kötü şansın"
(brute luck) bir sonucuysa (örneğin bir hastalıkla doğmak veya yoksul bir
aileye mensup olmak gibi), bu ahlaki açıdan haksızdır ve toplum tarafından
telafi edilmelidir.
- Sorumluluk
İlkesi: Öte yandan, Arneson, bir kişinin kendi seçimlerinin
(seçimsel şans) neden olduğu eşitsizliklerden sorumlu olması gerektiğini
savunur. Eğer bir kişi, bir risk almayı seçer ve bu riskin sonucunda bir
kayıp yaşarsa, toplumun bunu telafi etme yükümlülüğü yoktur. Bu prensip,
onun teorisini hem çekici hem de oldukça tartışmalı hale getirir.
- Refah
İçin Fırsat Eşitliği (Equality of Opportunity for Welfare): Arneson,
şans eşitlikçiliğinin özel bir versiyonunu savunur. Bir toplumun amacı,
bireylerin belirli bir refah seviyesine ulaşmaları için eşit fırsatlar
sunmak olmalıdır. Bu, sadece kaynakları (Rawls'un aksine) değil, aynı
zamanda kişisel iyilik halini (refahı) da kapsayan bir eşitlik
anlayışıdır.
Önemli Yapıtları
- "Equality
and Equal Opportunity for Welfare" (1989): Bu makale, onun şans
eşitlikçiliği teorisini ilk kez detaylı bir şekilde sunduğu ve bu alandaki
tartışmaları başlatan temel metinlerden biridir.
Bağlamı ve İlişkileri
- John
Rawls ve Ronald Dworkin ile İlişkisi: Arneson, John Rawls'un
adalet teorisini eleştirir ve onu daha ileri götürmeye çalışır. O, Ronald
Dworkin ile birlikte şans eşitlikçiliği ekolünün en önemli iki
isminden biridir. Ancak Arneson, Dworkin'in "kaynak eşitliği"
(equality of resources) teorisine alternatif olarak "refah için
fırsat eşitliği" teorisini geliştirir.
- Eleştiriler:
Arneson'ın teorisi, özellikle "seçim" ve "şans"
arasındaki ayrımın gerçek hayatta net olmadığı ve kişileri kendi
kaderlerine terk edebileceği gerekçesiyle sıkça eleştirilir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder