Christian Fuchs, eleştirel teori ve iletişim bilimleri alanında öne çıkan Avusturyalı-Alman bir sosyologdur. Dijital medya, sosyal teori ve bilgi toplumlarını Marksist bir bakış açısıyla analiz etmesiyle tanınır.
Düşüncesinin Temel Temaları
- Dijital
Emek (Digital Labour): Fuchs'un en temel kavramıdır. O, sosyal medya
platformları ve diğer dijital hizmetlerin kullanıcılarının sadece tüketici
değil, aynı zamanda ücretsiz emek üreten işçiler olduğunu savunur.
Bu emek; içerik oluşturma (paylaşımlar, fotoğraflar vb.) ve daha önemlisi,
platformların kar elde etmek için kullandığı veri üretme eylemini
kapsar.
- Gözetim
Kapitalizmi Eleştirisi: Fuchs, Shoshana Zuboff gibi
düşünürlerle birlikte gözetim kapitalizmini eleştirir. Ancak onun
yaklaşımı, bu süreci Marksist bir çerçeveye oturtur. Fuchs'a göre, sosyal
medya şirketleri, kullanıcıların ürettiği dijital emekten artı değer
(surplus value) çıkararak kâr elde eder. Bu, klasik emek sömürüsünün
dijital alanda yeniden canlanmış halidir.
- Kapitalizm
ve İletişim: Fuchs, iletişimi ve medyayı modern kapitalizmin merkezi
bir aracı olarak görür. Medya sistemlerinin hem sermaye birikiminin bir
kaynağı olduğunu hem de nüfusu kontrol etme ve yönetme işlevi gördüğünü
analiz eder.
Önemli Yapıtları
- Digital
Labour and Karl Marx (Dijital Emek ve Karl Marx, 2014):
Dijital emeği Marksist teoriyle birleştirdiği en önemli eseridir.
- Sosyal
Medya: Eleştirel Bir Giriş (Social Media: A Critical
Introduction, 2014): Sosyal medyanın eleştirel analizini sunduğu
Türkçe'ye çevrilmiş bir kitabıdır.
Bağlamı ve İlişkileri
- Karl
Marx ile İlişkisi: Fuchs, Marx'ın emek değeri teorisi ve
artı değer gibi temel kavramlarını dijital çağa uyarlayan modern
bir teorisyendir.
- Shoshana
Zuboff ile İlişkisi: Her ikisi de gözetim kapitalizmini eleştirse de,
yaklaşımları farklıdır. Zuboff daha çok davranışsal verinin
metalaştırılmasının psikolojik ve sosyal sonuçlarına odaklanırken, Fuchs,
bu süreci emek sömürüsü ve sermaye birikimi mekanizmaları üzerinden açıklar.
- Stephen
Gill ile İlişkisi: Stephen Gill küresel ekonominin makro
düzeydeki güç dinamiklerini incelerken, Fuchs, bu sistemin mikro düzeyde,
yani bireysel kullanıcıların emeği üzerinden nasıl işlediğine odaklanır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder