Allan Fletcher Gibbard

Allan Fletcher Gibbard, 7 Nisan 1942'de Providence, Rhode Island'da doğmuş Amerikalı bir filozoftur. Matematik alanında Swarthmore College'dan 1963'te B.A. derecesini almıştır; yan dalları fizik ve felsefedir. 1963-1965 yılları arasında Peace Corps aracılığıyla Gana'da matematik ve fizik öğretmenliği yapmıştır. Daha sonra Harvard Üniversitesi'nde felsefe yüksek lisans ve doktora çalışmalarına başlamış, John Rawls, Kenneth J. Arrow, Amartya Sen ve Robert Nozick gibi düşünürlerin sosyal ve politik felsefe seminerlerine katılmıştır. 1971'de Rawls'un danışmanlığında "Utilitarianisms and Coordination" başlıklı teziyle Ph.D. derecesini tamamlamıştır.Akademik kariyerine 1969-1974 yılları arasında University of Chicago'da felsefe profesörü olarak başlamış, ardından 1974-1977'de University of Pittsburgh'a geçmiştir. 1977'den itibaren University of Michigan'da çalışmış ve 2016'daki emekliliğine kadar burada kalmıştır. Michigan'da 1987-1988'de felsefe bölümü başkanlığı yapmış, 1994'ten beri Richard B. Brandt Distinguished University Professor unvanını taşımıştır. 1990'da American Academy of Arts and Sciences üyesi, 2009'da National Academy of Sciences üyesi (o dönemde yaşayan iki filozoftan biri, diğeri Brian Skyrms) ve Econometric Society üyesi seçilmiştir. National Endowment for the Humanities bursları almış, 2001-2002'de American Philosophical Association'ın Central Division başkanı olmuş ve 2006'da University of California, Berkeley'de Tanner Lectures vermiştir.Düşünceleri: Metaetik Odaklı YaklaşımlarGibbard, çağdaş etik teoriye, özellikle metaetik alanına büyük katkılar sağlamış bir düşünürdür.

 

Metaetik, etik ifadelerin anlamı, doğası ve temellerini inceleyen bir alandır ve Gibbard burada non-kognitivism'in (etik yargıların doğruluk değeri taşımayan ifadeler olduğu görüşü) modern bir versiyonunu geliştirmiştir. Temel fikri norm-ekspresivizm (norm-expressivism) olarak adlandırılır: Normatif yargılar (ahlak, rasyonalite veya eylem onaylaması gibi) gerçeğe dair iddialar değil, norm sistemlerine yönelik tutumların ifadesidir. Bu yaklaşıma göre, bir eylemi "rasyonel" veya "uygun" olarak onaylamak, o eylemi izin veren bir norm sistemini kabul etmek anlamına gelir. Ahlak ise suçluluk, kin gibi ahlaki duyguların uygunluğuna dair normlarla ilgilidir.Bu fikirlerini Wise Choices, Apt Feelings (1990) adlı eserinde detaylandırmış, normatif yargıların duygusal ve planlayıcı tutumlarla bağlantılı olduğunu savunmuştur.

 

Thinking How to Live (2003) kitabında normatif ve betimleyici söylem arasındaki ayrımı yeniden yapılandırmış, etikte nesnellik tartışmalarına ve olgu-değer ayrımına değinmiştir. Etik ifadelerin temsili değil, normatif taahhütlerin ifadesi olduğunu vurgular.

 

Reconciling Our Aims (2008) adlı eserinde (Tanner Lectures temelli), etiğin temellerini ararken geniş bir utilitaryen yaklaşımı önermiş, ahlaki normların kökenlerini utilitarian bir çerçevede uzlaştırmaya çalışmıştır. Son eseri Meaning and Normativity (2012)'de ise anlam ile normativite arasındaki ilişkiyi incelemiş, ekspresivist çerçevesini genişletmiştir. Stanford Felsefe Ansiklopedisi'nde (2015) vurgulandığı üzere, norm-ekspresivizm non-kognitivism ile quasi-realism arasında bir köprü kurar ve ahlaki dilin ifadeciliğini merkeze alır.Gibbard'ın düşünceleri, etik yargıların psikolojik ve semantik temellerini aydınlatarak, metaetik tartışmalarını zenginleştirmiştir. Oyun teorisi ve karar verme gibi alanlara da uzanmış, etik koordinasyon sorunlarını utilitarian bir perspektiften ele almıştır.YapıtlarıGibbard'ın başlıca eserleri ve yayınları şunlardır (kronolojik sırayla):

• 1973: "Manipulation of Voting Schemes: A General Result" (Econometrica, 41(4), 587–601). Oylama şemalarının manipülasyonu üzerine seminal bir makale.
• 1978: "Straightforwardness of Game Forms with Lotteries as Outcomes" (Econometrica, 46(3), 595–614). Oyun teorisi ve piyango sonuçları üzerine.
• 1990: Wise Choices, Apt Feelings: A Theory of Normative Judgment (Harvard University Press). Normatif yargı teorisi.
• 2003: Thinking How to Live (Harvard University Press). Normatif düşünme ve etik yargılar.
• 2008: Reconciling Our Aims: In Search of Bases for Ethics (Oxford University Press). Etik temeller arayışı (Tanner Lectures temelli).
• 2009: "A Pragmatic Justification of Morality" (Alex Voorhoeve (ed.), Conversations on Ethics, Oxford University Press). Ahlakın pragmatik gerekçelendirmesi.
• 2012: Meaning and Normativity (Oxford University Press). Anlam ve normativite ilişkisi.

Bunlar dışında, oyun teorisi ve etik alanında pek çok makalesi vardır; örneğin Gibbard-Satterthwaite teoremi (oylama manipülasyonu) ile tanınır. Eserleri, metaetik ve normatif etik arasındaki köprüyü güçlendiren klasik metinlerdir.