Agon Hamza

• Doğum: 1984, Kosova.
• Alanı: Felsefe ve siyaset kuramı.
• Etkiler: Hegel, Marx, Althusser, Žižek.
• Çalışmaları:
• Repeating Žižek (2015) → Žižek’in diyalektik materyalizmini yeniden okuma.
• Slavoj Žižek and Dialectical Materialism (2016, Frank Ruda ile).
• Althusser and Pasolini: Philosophy, Marxism and Film (2016).
• Reading Marx (2018, Žižek ve Ruda ile).
• Reading Hegel (2021, Žižek ve Ruda ile).
• Kurumsal rolü: Crisis and Critique dergisinin kurucusu ve editörlerinden.
• Siyasal bağlamı: 2020’de kısa süreliğine Kosova Başbakanı Albin Kurti’nin danışmanlığını yaptı.

🧩 Sentez

• Köprü: Hamza, Marx’ı Hegelci diyalektik ve çağdaş özne teorisiyle yeniden okumaya çalışıyor; özellikle Žižek ve Ruda ile birlikte Marx’ı “felsefi-politik” bir yeniden kurma çabası içinde.
• Kopuş: Ancak bu okuma, klasik Marksist ekonomi-politik analizden uzaklaşıyor; sınıf mücadelesi yerine “özne, olay, hakikat” kategorileri öne çıkıyor.

Post-Marksist yönü:

• Sınıf mücadelesi yerine “özne, olay, hakikat” gibi kategorileri öne çıkarır.
• Žižek ve Frank Ruda ile birlikte Marx’ı daha çok felsefi-politik yeniden kurma çabası içinde ele alır.
• Crisis and Critique dergisi gibi platformlarda Marksizm’i güncel felsefi tartışmalarla (özellikle Hegelci ve Lacancı hatlarla) buluşturur.

Politik konumlanışı: “Komünizm hipotezi”ni Balkan bağlamında tartışır; ama bu, klasik Marksist devrimci stratejiden çok, post-Marksist bir felsefi-politik vizyon olarak okunur.

🌿 “Özne–Olay” hattı, özellikle Badiou ve ondan etkilenen Žižek–Hamza–Ruda üçlüsünde, klasik Marksist “sınıf–mücadele” merkezli özne anlayışının yerine geçen bir kavramsal çerçeve. Detaylandıralım:

📖 1. Klasik Marksizm’de Özne

• Özne: Tarihsel özne = proletarya.
• Oluşumu: Sınıf mücadelesi içinde, üretim ilişkilerinin çelişkilerinden doğar.
• Tarihsel rolü: Kapitalizmin yıkılması ve sınıfsız toplumun kurulması.
• Olay: Devrim = üretim tarzında köklü dönüşüm.

📖 2. Badiou’da Özne–Olay

• Olay (événement): Mevcut düzenin (düzenli “durum”un) içinden açıklanamaz, beklenmedik bir kopuş.
• Örn: Fransız Devrimi, Ekim Devrimi, Paris Komünü.
• Hakikat: Olay, yeni bir hakikatin imkânını açar.
• Özne: Olay’a sadakat gösteren kişi/kollektif.
• Özne, önceden var olan bir sınıf ya da kimlik değil; olayla birlikte kurulan bir varlık.
• Sonuç: Özne, olayın açtığı hakikati sürdürdükçe var olur.

📖 3. Žižek – Hamza – Ruda’da Özne–Olay

• Žižek: Lacancı özne anlayışıyla Badiou’nun olayını birleştirir.
• Özne = ideolojik fantezilerin kırıldığı anda ortaya çıkan boşluk.
• Olay = bu boşluğun radikal politik bir kopuşa dönüşmesi.
• Hamza: Olayı Althusserci “yapılar” ve Hegelci diyalektik üzerinden yeniden okur.
• Özne, yapısal belirlenimlerin ötesinde, olayın açtığı yeni konumda kurulur.
• Ruda: “Özgürlük” kategorisini merkeze alır.
• Özne, zorunluluk zincirinin kırıldığı anda, olayın açtığı özgürlük alanında ortaya çıkar.