Okuma Atlası Felsefe

"OkumaAtlası" yaklaşımıyla “Felsefe” gibi soyut bir alanı biçimlendirmek ve büyük resmi gösterebilmek oldukça güç.

“İzleyici okuyucu” yu en baştan uyarmalıyım ki bu satırların yazarı felsefe eğitimi almadı. Yapmaya çalışacağım şey, kendimce güvenilir tanıklıklara başvurarak felsefece düşünmek ve okumak için bir başvuru kaynağı oluşturmak.

Buraya aktaracağım bilgi ve tabloların büyük kısmını,  şimdi yayında olmayan Felsefe Ekibi sitesi için hazırlamıştım.  Felsefe Tarihi, Felsefe Alanları ve Kavramlar’dan oluşan geniş bir alanı göstermeyi hedefliyorum.

Düşüncenin tarihsel bir ortamda üretildiğini dikkate alarak, zamanın ruhu(tini) nu aktarmak gibi olanaksız bir girişim olan "Okuma Atlası" nı da buradaki sayfalara bağlantılamaya çalışacağım. Ayrıca felsefece düşünmenin "bilim" "sanat" alanını görmezden gelmesinin düşünülemeyeceği bilinciyle onlara da alan açmaya (nefesim yeterse)  çalışacağım.

Öncelikle, Felsefe nedir? sorusuna en kapsayıcı yanıtlardan biri olarak gördüğüm metin ile başlamak istiyorum.

Felsefe Nedir?

En genel anlamıyla, “saltık gerçeklik” ile “saltık doğruluk”un en son anlamdaki değişmez ilkeleri üstüne düşünen, temelleri ile yasaları başta olmak üzere bütün bir varlık alanını her yönüyle araştıran, karşısındaki “gerçekliği” olduğu denli kendi üzerine dönerek kendisini de soruşturma konusu yapma yetisi taşıyan bilinen tek düşünme etkinliği; varolan bütün bilgi alanları arasındaki en köklü soruşturma alanı, her durumda en temel ilkelere, doğru bilgilere, iyi ve güzel yaşama ulaşmaya yönelik olarak yürütülen ussal ve eleştirel sorgulama biçimi.

Yerleşik felsefe dilindeki daha özel anlamlarıyla,

*evreni içinde bulunan her şey ile birlikte bir bütün olarak anlamaya çalışan;

*hem tek tek varlıkları hem de varolan bütün varlık teklerini olanaklı kılanın ne olduğunu soran, onlara dayanaklık eden ana ilke ya da ilkelerin neliğini soruşturan;

*görünürdeki varlıkların ardında görünmeden varolduğunu öngördüğü ”Varlık”ın doğasını açıklığa kavuşturan;

*bir yanda insan bilgisinin kökenlerini, kaynağını ve temellerini araştırırken, öbür yanda doğru bilgiyi yanlış bilgiden ayırmaya yönelik birtakım sınamalar, yöntemler ve ölçütler geliştiren;

* genelde düşünme edimi ile düşüncenin kendisini daha özeldeyse ortaya konan düşüncelerin felsefi bakımdan geçerliliklerini irdeleyip denetleyen: tek tek kavramlar ile kavramlararası ilişkilere odaklanarak daha iyi düşünüp daha iyi kavrama amacı doğrultusunda anlama yetisini geliştirip keskinleştirmek için bunları tek tek çözümleyen;

* deneyimlerin kaynağını, kapsamları ile değerlerini öğeleri ile bileşenlerinden hiçbirini atlamaksızın inceleyip belirginleştiren;

* kuşku duymaktan anlamaya, anımsamaktan imgelemeye dek çeşitli düşünme edimlerine odaklanarak düşünme etkinliğinin olanakları ile sınırlarını belirleyen;

* doğru us yürütme yetisi ile açık seçik düşünme becerisini en üst düzeye çıkarmak adına, insan düşüncesinin yasalarına, ilkelerine, koşullarına temellendiren;

* anlama yetisinden beş duyu organıyla gerçekleştirilen algılamaya, konuşmaktan acı çekmeye dek bütün bilinç yaşantılarının olmaktalıkları ile işleyişlerini betimleyen;

* insanın ahlâksal sorumlulukları ile toplumsal yükümlüklerinin neler olduğunu ortaya koyan, sunduğu gerekçelerle bunları tek tek tanıtlayan;

* insanın tanrısal yönelimleri ile doğaötesı bağlanımları karşısındaki konumunu tanımlayan; başta doğa bilimleri olmak üzere kendisiyle birlikte bütün bilgi alanlarını temellendiren;

* iyi bir yaşam yolunda mutluluğa ulaşmak için nelerin yapılması gerektiği sorusu bağlamında, bütün insan eylemlerinin değerlendirilmesine yönelik köklü bir araştırmaya karşılık gelen soruşturmalar bütünü;

* sorulan sorular, getirilen çözümler, kurulan dizgeler, yürütülen uslamlamalar ile bunlara karşı yürütülmüş uslamlamalar düzlemi.

Felsefe Sözlüğü- A.Baki Güçlü; Erkan Uzun; Serkan Uzun; Ü.Hüsrev Yoksal-Bilim ve Sanat Yayınları

Felsefe Nedir?

"Felsefi Söylem Nedir? Üzerine

Not: Paylaştığım metinlerin, satır arası yorumların hiçbiri, tartışılmaz doğruluk-gerçeklik iddiası taşımamaktadır. Felsefi yaklaşımların, çözümlemelerin ve yorumların çokluğunun bilincinde olarak, her kesin kendi bireşiminin (sentezin), tek tip değil, insanların kendi öz bilinç düzeyinde biçimlenmesi gerektiğine inanıyorum. BBerksan.

Felsefe Ne İşe Yarar