Willard Van Orman Quine


Willard Van Orman Quine (1908-2000)
 Çözümleyici felsefenin gelişimine önemli katkıları olmuş Amerikalı man­tıkçı ve felsefeci. 1930ların başlarında Avrupa'da bulunmuş,
Rudolf Carnap'tan dersler almıştır. Avrupa'da bulunduğu sü­re içerisinde Viyana Çevresi felsefecileriyle ve Polonyalı mantıkçılarla yakın ilişkiler kuran Quine tanıştığı bu Avrupalı mantıkçı ve felsefecilerden oldukça etki­lenmiştir. Quine 'in felsefesinin genel çiz­gisi bilimcidir. Sözcük ve Nesne adlı kita­bında ortaya attığı doğalcı görüşleriyle felsefeyi doğa bilimlerinin bir parçasıy­mış gibi ele alır. Örneğin Quine a göre bilgikuramı bilişsel ruhbilimin bir parçası olarak görülmelidir.

Quine 'in felsefeye yaptığı katkılardan en çok ses getirenlerin başında analitik ve sentetik önermeler ayrımına yaptığı itirazlar gelir. Philosophical Review'de. ya­yımlanan, 1951 tarihli "Deneyciliğin İki Dogması" ("Two Dogmas of Empiri­cism") başlıklı yazısında Quine, bu ayrı­mın geçmişte kimse tarafından doyurucu bir şekilde yapılmadığını, bundan sonra da yapılabileceğini gösterir bir neden ol­madığını savunur. Kant'ın analitik öner­meler için yaptığı tanımın —bir önerme analitiktir ancak ve ancak o önermenin öznesi yüklemini içeriyorsa— ayrımı belirlemeye yetmediğini, "içerme" sözcüğü­nün ne tür bir içerme kastettiğinin belir­siz olduğunu; eğretilemeli olduğunu söy" ler. Analitik önermeleri mantık doğruları olarak ele alan deneycilere karşı olarak da örneğin "Bütün bekar insanlar ev­lenmemiş insanlardır" önermesinin "Bü­tün bekâr insanlar bekâr insanlardır" önermesi gibi mantıkça doğru olmasının "evlenmemiş" ve "bekâr" sözcüklerinin eşanlamlı olduklarının belirtilmesine ve dolayısıyla eşanlamlılığın tanımlanmasına bağımlı olduğunu ileri sürmüştür. Quine burada eşanlamlılık tanımının kaçınılmaz olarak "analitiktik" kavramına başvura­cağına işaret eder.

Felsefe Sözlüğü

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder