F.C.S.Schiller

Schiller, Ferdinand Canning Scott

(1864-1937) İngiliz Pragmacılığının en önde gelen savunucuları arasında göste­rilen İngiliz felsefeci. Kendi düşüncele­rinin içeriğinden söz ederken çoğunlukla "insancılık", "istenççilik" ve "kişiselcilik" akımlarına başvuran Schiller, bütün zamanların en önemli düşünürü olarak gördüğü William James'ten çok büyük ölçüde etkilenmiş olduğunu, ancak onun vardığı sonuçlara kendisinin ondan bağımsız olarak vardığını belirtmiştir.

Ni­tekim Schiller düşünceleriyle hemen bü­tün yaşamı boyunca William James'in "Pragmacı Doğruluk Kuramı"nı destek­lemiş, özellikle Bradley düşüncesiyle ya­yılan Hegelci Saltıkçılığa karşı çıkmıştır.

Bu düşünce çizgisi doğrultusunda bir yandan James'in ruhbiliminin öznel ve kişisel yönlerinin izinden yürürken, öbür yandan bilme sürecini gerçekliğin temel bileşeni olarak görmesine bağlı olarak Helgelci felsefenin temel öncüllerinden yola koyulmuştur. Bununla birlikte Schil­ler İnsancılık. Felsefece Denemeler (Human­ism: Philosophical Essays, 1903) başlığını taşıyan temel yapıtında, doğruluk ile ger­çekliğin insan yapımı tasarımlar olduğu­nu söyleyen, bizden bağımsız olarak var­lığını bilmemizi isteyen ve bunun için bizi bekleyen ayrı bir verili dünya oldu­ğunu reddeden Protagoras'ın yolundan yürüdüğünü açıkça belirtmiştir. İnsancı­lık ile pragmacılık arasında önemli bir ayrım yaparak, ilkinin yalnızca mantık alanıyla sınırlı kalmayıp etik, estetik, me­tafizik ve tanrıbilimi de içine alacak bi­çimde çok daha geniş bir alanın ortak adı olduğunu vurgulamıştır.

(…)

Felsefe Sözlüğü, Bilim ve Sanat Yayınları